همه ما حریمی داریم که از آنِ خودمان است و در این حریم می‌توانیم آزادانه کندوکاو کنیم و امکانات و ظرفیت‌های بالقوه خود را کشف کنیم، مرتکب خطا شویم. کودکان نیز مانند ما به حریمی از آنِ خود نیاز دارند زیرا بدون فضای کافی برای کندوکاو و آزمایش و خطا نمی‌توانند خود تصمیم بگیرند و تبدیل به فردی مستقل و دارای قدرت تصمیم‌گیری شوند.
اگر فرزندان ما حریمی نداشته باشند که خطاهایشان در آن رخ دهد و در آن با علایق و نفرت‌های خود آشنا نشوند و دست به آزمایش و خطا بزنند زندگی آنها به صورت عاریتی پیش می‌رود و آنها یا به کودک سرکش و یاغی یا به کودک منفعل تبدیل می‌شوند.
حفظ حریم شخصی کودک با سبک زندگی خانواده‌ها ارتباط دارد نوع نگاهی که ما به خودمان، فرزندان‌مان و روابط‌مان داریم و شناختی که از حیطه‌های مختلف وجودمان داریم می‌تواند در تعیین حد و مرزها و حفظ حریم اثرگذار باشد. حد و مرزی که ما به عنوان یک والد برای خود قایل هستیم، حریم کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای حریم خصوصی نمی‌توان سنی مشخص کرد. اگر ما در زندگی حریم شخصی را رعایت کنیم، کودک هم ناخودآگاه می‌فهمد این حریم به اصطلاح برای حفاظت از فضای شخصی‌اش در بین خانواده ایجاد شده است. حریم خصوصی موضوعی است که نمی‌توان یک‌باره برای کودک تعریف و چارچوب برایش تعیین کرد. مثلا کودک وقتی می‌بیند مادر برای تعویض لباس و پوشک او را به اتاقی دیگر می‌برد، این رفتار را یاد می‌گیرد و رفته‌رفته در وجودش نهادینه می‌شود که نباید در حضور دیگران لباسش را عوض کند و حریم خصوصی دارد.
والدین با رفتار و عملکرد خود به کودک می‌آموزند که مفهوم حریم خصوصی را یاد بگیرد و نگذارد کسی وارد حریم خصوصی او گردد.
هر کودکی در خانه به یک اتاق مجزا نیاز دارد؛ اگر امکان دادن اتاق مستقل به کودک وجود ندارد، یک قسمت از اتاق خواب یا فرش را به او اختصاص داده تا بتواند آنجا اسباب بازی‌هایش را بریزد و بازی کند یا می‌توانید برای او اتاقک با پارچه درست کنید تا فهمی از حجم خصوصی و شخصی در مکان داشته باشد.
او را تشویق کنید که در اتاقش را ببندد. قبل از وارد شدن به اتاق او در بزنید و اگر کشویی را به او اختصاص دادید حتما قبل از باز کردن آن اجازه بگیرید.
نظرات کودکتان را بپرسید و اگر او نمی‌خواهد درباره فلان مطلب حرفی بزند یا در خصوص سوال شما نظری ندارد، بپذیرید.
برای رفع کنجکاوی خودتان از دیگران سوالات شخصی، خانوادگی، شغلی، پزشکی و عقیدتی نپرسید . سوالاتی مانند خب چرا ازدواج نمی‌کنی؟ میزان درآمدت چقدر بود؟ در مسافرت کی‌ها را دیدی و چه کارها کردی؟ و…
از کودک خود جزییات را نپرسید مثلا نگویید زمان رفتن با پدرت به پارک او چه کرد و تو چه کردی، خبرچینی و چغلی کردن نوعی آسیب رساندن است به کسانی که دوستشان داریم.
اگر کسی گوشی خود را برای دیدن عکس یا چیزی به ما می‌دهد تنها همان جا را ببینیم و صفحات و عکس‌های دیگر را ورق نزنیم.
در مهمانی‌ها و دورهمی‌های دوستانه، از کودک نخواهیم که شعر یا داستانی بخواند، به او اجازه دهیم کاری را که دوست دارد را انجام دهد.
به حریم دیگران احترام بگذاریم و حریم عمومی با دیگران را به رسمیت بشناسیم. مثلا کفش‌ها را جلو در آپارتمان رها نکنیم، زباله‌ها را در ساعات غیرمقرر پشت در نگذاریم، حریم صوتی همسایه‌ها را رعایت کنیم.
برای انداختن عکس یا گرفتن فیلم از کودک اجازه بگیرید و بدون اجازه عکس و فیلمش را در فضای مجازی منتشر نکنید. همچنین در مقابل کودک بدون اجازه، از دیگران هم عکس و فیلم نگیریم.
برای اینکه کودکمان یاد بگیرد که فضای خصوصی چیست، از بدومالکیت را به او بیاموزید تا بتواند آنچه از آن خودش است از داشته‌های دیگران تفکیک کند. مثلا بگویید مامان و بابایش مال خودش هستند، خانه خودشان، اسباب بازی‌ها و غذای خودش، تصویر خودش در آینه و…
به او بگویید چه کسانی اجازه دارند او را بغل کرده و یا ببوسند و یا در امور بهداشتی مانند شست وشو در دستشویی و حمام کمک کنند، به کودک هدیه و خوراکی دهند، و کودک می‌تواند با آنها تنها باشد یا حتی به مهمانی برود. به او بگویید این افراد تنها کسانی هستند که با اجازه گرفتن می‌توانند او را بغل کرده و ببوسند. به او بیاموزید بدن او حریم شخصی‌اش است و نباید کسی بدنشان را ببیند. به او بیاموزید از غریبه‌ها چیزی دریافت نکند و به آنها عمو یا خاله نگوید و حتی برخی از افراد فامیل هم نمی‌توانند او را بغل نمایند.
برای یادگیری مرزهای زمانی و مکانی درباره تفاوت‌ها در بستر زمان‌ها (شرایط) و مکان‌ها (امکانات) با او حرف بزنید و به او بگویید شب‌ها نمی‌توان به پارک رفت و بازی کرد یا نصف شب رستوران‌ها باز نیستند، در آشپزخانه می‌توان غذا پخت یا در اتاق بازی کرد. فهم زمان و مکان‌های مختلف در واقع به کودک کمک می‌کند تا «تفاوت‌ها» را کشف نماید.
قوانینی به کودک بیاموزید که به او کمک می‌کند جدایی امور و اشیا از هم را درک کند. مثلا به او یاد دهید هر کسی باید در تخت خودش بخوابد، هرکسی باید کمد و کشو لباس و کیف خودش را داشته باشد، هر کسی باید منتظر باشد تا دیگران از حمام بیرون بیایند تا بتواند از حمام استفاده کند، کنار کسی روی مبل می‌نشینیم نباید خیلی به او بچسبیم.
برای اینکه کودک درک درستی از حریم خصوصی داشته باشد به او مفهوم راز را بیاموزید و بگویید که حرف‌های خانه مال خانه است، نباید همه‌جا گفته شوند. اما به او یاد دهید که شما را دوست خود بداند و هر چیزی را با شما در میان بگذارد.
برای اینکه کودک شما حس نکند که شما به حریم او احترام نمی‌گذارید، به او بگویید والدین برای کمک به کودکان سوالات مختلفی می‌کنند و این پرسشگری برای کمک و فضولی در کار آنها نیست.
تهیه کننده: سمیه سادات علوی معاون فناوری
تایید کننده: زهرا برادران مدیر دبستان