عملکرد مغز انسان
مغز شما اندامی است که به‌واسطه تحریکات ذهنی پیشرفت می‌کند. مغز با ایجاد نورون‌های جدید به‌طور مرتب خود را با شرایط وفق می‌دهد، رشد می‌کند و سیم‌کشی مجدد می‌شود. زمانی که سن افراد بالا می‌رود، ممکن است حافظه یا مهارت‌های حرکتی خوبشان را از دست بدهند که به‌جز در موارد مرتبط با بیماری، در بیشتر مواقع دلیلش ورزش‌ندادن و تقویت‌نکردن مغز است. این یعنی اگر از مغزتان استفاده نکنید، اطلاعاتش را از دست می‌دهد.
استفاده از دست مخالف چه تاثیری بر عملکرد مغز دارد؟
استفاده از دست مخالف ارتباطات عصبی مغز را قوی‌تر می‌کند و حتی ارتباطات جدیدی ایجاد می‌کند. درست مثل این است که تمرینات جسمانی عملکرد بدنی شما را بهبود داده و عضلات را رشد می‌دهند. سعی کنید با دست مخالف تان بنویسید. از آن برای کنترل موس کامپیوتر یا کنترل تلویزیون استفاده کنید. با دست مخالف مسواک بزنید. احتمالا متوجه می‌شوید که دقیق‌شدن روی حرکات خیلی سخت‌تر است. شاید حرکت‌دادن دست در خلاف جهت سرتان، برای بار اول کمی مشکل باشد.
وقتی با دست مخالف می‌نویسید، ممکن است حسی را که اولین بار برای نوشتن اسمتان داشتید به یادتان بیاورد. شاید حس بی‌دست‌وپا بودن پیدا کنید، اما این فقط به این دلیل است که دارید مهارت جدیدی را به مغزتان آموزش می‌دهید. استفاده مرتب از دست مخالف برای انجام‌دادن کار در نهایت دانش و توانایی استفاده از آن با عملکردی بهتر را به شما می‌دهد؛ هرچند که ممکن است این توانایی به‌راحتی استفاده از دست غالبتان نباشد.
استفاده از دست مخالف و افزایش هوش
هرچند استفاده از دست مخالف برای انجام‌دادن کارها پیشنهادی منطقی است، اما ارتباط آن به افزایش هوش با عقل جور در‌نمی‌آید. هر دستاوردی تنها شامل مهارتی می‌شود که تمرین کرده‌اید. حتی اگر به هماهنگی نیمکره‌های مغزی دست پیدا کنید، سیم‌کشی عصبی جدید لزوما مفید نخواهد بود. ایده بدی نیست که برای مهارت‌های خاص در هرکدام از دست‌هایتان خوب باشید؛ اما بعید است که این کار شما را باهوش‌تر کند.
ناهماهنگی مغز ویژگی است، نه اشکال
اینکه بگوییم فلان دست در انجام فلان کار «ضعیف» است، نمی‌تواند درست باشد زیرا هرکدام از دست‌ها توانایی‌های خودشان را دارند. درحالی‌که دست غالبتان برای انجام حرکات دقیق بهتر است، دست غیرغالب شما ثبات بهتری دارد. به‌همین‌دلیل است که اگر راست‌دست باشید و دستتان پر باشد، وسایل را با دست چپ نگه می‌دارید و با دست راست کلید می‌اندازید و در را باز می‌کنید. اینکه دست راست شما بهتر می‌تواند از کلید استفاده کند به‌معنای ضعیف‌بودن دست چپ‌تان نیست، زیرا دست چپ شما در نگه‌داشتن وسایل حجیم، بی‌ثبات و غیرمتعادل بهتر عمل می‌کند.
حتی اگر هر دو دستتان را طوری آموزش دهید که کمبودهای نسبی خودشان را جبران کنند، احتمالا فواید شناختی ندارد. در پژوهشی ، از شرکت‌کنندگان بر اساس راست‌دست یا چپ‌دست بودن یا استفاده از هر دو دست آزمون گرفته شد. یافته‌ها نشان داد استفاده از دو دست خوبی و بدی خودش را دارد، به طوری که افرادی که از هر دو دست استفاده می‌کردند در آزمون‌های حافظه، حساب، زبان و استدلال امتیاز کمتری گرفتند . این نتایج مربوط به افرادی است که با این توانایی به دنیا آمده‌اند و محققان مطمئن نیستند که نتایج حاصل‌شده، برای افرادی هم که با تمرین، توانایی کار با هر دو دست را پیدا کرده‌اند قابل‌تعمیم باشد.
با این حال، برخی حدس می‌زنند زمانی که مغز می‌داند برای انجام یک کار خاص از کدام سمت استفاده کند، با کارایی بیشتری عمل می‌کند. این موضوع چیزی را که به آن تردید یا بلاتکلیفی نیمکره می‌گویند به حداقل می‌رساند. شاید ایرادی در دو سمت مغز وجود داشته باشد که تلاش می‌کند کار مشابهی را انجام دهند. این موضوع همچنان در دنیای علمی مورد بحث است.
نتیجه‌گیری: استفاده از دست مخالف چه تاثیری بر میزان هوش افراد دارد؟
رسیدن به کنترل خوب روی دست مخالف می‌تواند به شما کمک کند که بازیکن حرفه‌ای تنیس یا … شوید؛ اما این دستاوردها آن‌قدر خاص هستند که نمی‌توانند دنیایی خارج از چیزی که در آن مهارت کسب کرده‌اید را تغییر دهند. اگر دوست دارید یاد بگیرید که چطور با دست مخالف‌تان کار کنید، بسیار عالی است؛ اما به نظر نمی‌رسد که این نوع از تغییر ارتباطات عملکردی، نشانه‌ای از باهوش‌شدن باشد.
هرچند بر اساس مقالات، استفاده از دست مخالف به باهوش‌تر شدن ارتباطی ندارد؛ اما به‌عنوان مثال زمانی که به‌دلیل جراحت دست اصلی، از دست مخالف‌تان استفاده می‌کنید، به‌نوعی مغزتان را رشد می‌دهید.
دست مخالف و افزایش خلاقیت
استفاده از دست غیرغالب یا مخالف مغزتان را گیج می‌کند. مغز مسئول حفظ کارآمدی شماست و این کار را با پیش‌بینی انجام می‌دهد. مغز نحوه کار و رفتار بدنمان را می‌فهمد؛ اما زمانی که از دست مخالف استفاده می‌کنیم، مغز گیج می‌شود و این بسیار کاراست. بخشی از مغز که مسئول بهره وری ما برای انجام فعالیت‌های روزمره است، مسلما نمی‌تواند همان بخشی از مغز باشد که به ما اجازه خلاق‌بودن می‌دهد.
اگر می‌خواهید خلاقیت‌های پنهانتان را آزاد کنید، سعی کنید با دست مخالف بنویسید. گاهی تلنگرزدن به ذهنِ منطقی‌مان برای جریان‌یافتن دوباره خلاقیت، لازم است.
دست غیرغالب معمولا با نیمکره غیرغالب در مغز مرتبط است: نیمکره‌ای که به‌طور معمول به کار گرفته نمی‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند زمانی که از دست غالبتان استفاده می‌کنید، یک نیمکره در مغز فعال می‌شود و زمانی که از دست غیرغالب استفاده می‌کنید، هر دو نیمکره در مغز فعال می‌شوند. این موضوع سبب می‌شود به‌طور متفاوتی فکر کنید و خلاق‌تر شوید.
کارهایی که می‌توان با دست مخالف انجام داد
شروع استفاده از دست مخالف در ابتدا شبیه چالش است و احتمالا متوجه می‌شوید که چقدر دست مخالف‌تان برای انجام‌دادن کارها ناهماهنگ است. در ادامه، فهرستی از کارهایی که می‌توانید با دست مخالف انجام دهید آورده شده است. با انجام مرتب هرکدام، مهارت لازم را کسب می‌کنید.
کلام پایانی
بعضی درمانگرها از بیمارانشان می‌خواهند با دست مخالف بنویسند. این کار به فرد اجازه می‌دهد به بعضی از احساسات سرکوب‌شده‌اش دسترسی پیدا کند. اگر این کار برایتان جالب است، می‌توانید به متخصص مراجعه کنید تا در انجام این فعالیت‌ها کمکتان کند. می‌توانید هر روز کمی با دست مخالف خود بنویسید و تاثیر آن روی افزایش خلاقیت یا بهبود عملکرد و تقویت حافظه را ببینید.
تهیه کننده: سمیه سادات علوی مسئول فناوری
تأیید کننده: زهرا برادارن مدیر دبستان