راهکارهایی برای تقويت دست خط دانش آموزان

خط خوب يکي از مهارت هايي است که بايد از سن کم يعني از دوره ي آمادگي به دانش آموزان آموخته شود در غير اين صورت بخشي از فرايند ياددهي ، يادگيري دچار نقص خواهد شد (آموزش و پرورش بايد از خرد سالي شروع شود زيرا در اين مرحله اگر آموزش صورت گيرد پايدار تر خواهد بود.)

از اين رو درک صحيح مکانيسم ها و عواملي که مي توانند باعث مشکلات دست خط شوند ضروري به نظر مي رسد در بسياري موارد ديده شده که مشکلات خوانايي دست خط بدون مداخلات درماني بر طرف نمي گردد .

مي گويند خط هر کسي نشانه اي از روح او را در خود دارد و هر کسي را مي توان از خط او شناخت. براي اين که دانش آموز بتواند نوشتن را به نحو احسن انجام دهد لازم است شرايطي براي نوشتن داشته باشد.

•  از رشد ذهني کافي برخوردار باشد.
• انگيزه ي کافي داشته باشد.
•  از علاقه ي کافي برخوردار باشد.
•  بين چشم و دست هماهنگي باشد.
•  هماهنگي حرکتي داشته باشد.
•  توانايي تطبيق بدن با فضاي اطراف را داشته باشد.
•  مفهوم نوشتن از راست به چپ را بداند.

خطا هاي متداول در نوشتن

1. کج نويسي بيش از حد: که به دلايل متعددي مثل بسيار نزديک بودن بازو به بدن و بسيار سفت گرفتن شست و دور بودن خيلي زياد نوک قلم از انگشتان و صحيح نبودن جهت کاغذ و درست نبودن جهت حرکت قلم اتفاق مي افتد.
2. راست نويسي بيش ازحد: عواملي مثل بسيار دور بودن بازو از بدن و بسيار نزديک بودن انگشتان به سرقلم، هدايت قلم به تنهايي توسط انگشت سبابه ، نا صحيح بودن جهت  کاغذ در ايجاد آن موثر مي باشد.
3. پرفشار نوشتن: که بر اثر فشار دادن بيش از حد انگشت سبابه و استفاده از قلم نا مناسب
4. کم رنگ نويسي بيش از حد: به عواملي مثل بيش از حد کج يا  راست نگه داشتن قلم و چرخش نوک قلم به يک سمت و قطر بيش از حد قلم بستگي دارد.
5. زاويه دار نويسي بيش از حد : به دليل سفت بودن بيش از حد شست و بيش از حد شل نگه داشتن قلم و حرکت بيش از حد قلم اتفاق مي افتد.
6. نامرتب نويسي بيش از حد: که چهار علت مهم براي اين مورد و جود دارد که شامل نبود آزادي حرکت يا حرکت بيش از حد کند دست و محکم گرفتن قلم و در نهايت نادرست يا ناراحت بودن وضعيت مي باشد  .
7. فاصله گذاري بيش از حد: که به واسطه ي پيشرفت بيش از حد سريع قلم به سمت چپ و حرکت بيش از حد و سريع جانبي ايجاد مي شود .

روش هاي ترميمي

قبل از فرا گيري نوشتن طراحي تصويرها با قلم مو و انگشت دست روي شن و …. به آمادگي قبل از نوشتن منجر مي شود.

در مرحله ي اول تعليم خط بهتر است که نمونه هاي حروف و کلمات از تخته يا چيز هاي ديگر ساخته شوند به طوري که نوآموزان بتوانند آن ها را لمس کنند زيرا اين عمل اشکال آن ها را در مغز کودکان تثبيت مي کند و نوشتنشان را برايشان آسان مي سازد همچنين سبب مي شود که کودکان با شوق و رغبت به يادگيري حروف و کلمات بپردازند.

پر رنگ نوشتن از روي متني که به صورت کمرنگ نوشته شده نيز به بهتر شدن خط کمک مي کند همچنين استفاده از کاغذ هاي پوستي و تمرين از روي کلمه ها يا حروف نوشته شده نيز براي اين منظور بهتر مي باشد.

اگر بچه ها فشار زيادي به کاغذ مي آورند مي توانيم از کاربن استفاده کنيم و از بچه ها بخواهيم طوري روي کاربن بنويسند که اثر زيادي از نوشته هاي آنها روي ورقه ي زيرين نيفتد.

اگر بچه ها سرشان را زياد به دفتر نزديک مي کنند از ضعيف نبودن چشم آن ها  با ارجاع به پزشک مطمئن شويد. دقت کنيم بچه ها کاغذ را بيش از حد کج نگذارند تا از کج نويسي آن ها جلو گيري شود.

اگر کودکي کلمات را بيش از حد بزرگ يا کوچک مي نويسد مي توانيد اندازه ي متوسطي براي کلمات در نظر بگيريد و با گذاشتن خط فاصله بين کلمات از کودک بخواهيد فاصله ي تعيين شده را پر کند.

نامرتب نوشتن تکاليف ممکن است به علت محدوديت حرکتي در دست باشد يا اين که مداد را بيش از حد محکم در دست مي گيرد يا وضعيت درستي در هنگام نوشتن ندارد با بر طرف کردن هر يک از اين علل دانش آموز مي تواند خط بهتري داشته باشد.

سرمشق هايي را انتخاب کنيم که اعتماد به نفس دانش آموزان را تقويت کند براي اين منظور از عبارت هاي آسان شروع مي کنيم.

دانش آموزان را تشويق کنيم تا باور هاي مثبتي در باره ي توانايي ها ي خود داشته باشند و ميان تلاش و ارزش هاي فردي دانش آموزان ارتباط محکمي برقرار کنيم و به ويژه آنان را تشويق کنيم تا به تلاش خود اهميت بدهند هدف مي تواند اين باشد که دانش آموزان خوشنويسي را مهارتي مهم به شمار آورند.

به  دانش آموزان تکاليف و مسؤليت هايي بدهيم که انجام آنها برايشان جالب باشد و به اين وسيله علاقه و انگيزه براي صحيح نوشتن و زيبا نويسي را در کودکان تقويت کنيم.

همکاري والدين و آموزگاران در اين آموزش بسيار مهم است از والدين بخواهيم با در اختيار قرار دادن ابزار مناسب براي نوشتن و بازديد از نمايشگاه هاي خط و نقاشي خط دانش آموز و آموزگار را براي آموزش و فراگيري بهتر اين مهارت ياري کنند.

تهیه کننده: سمیه سادات علوی مسئول فن آوری

تأیید کننده: زهرا برادان مدیر دبستان